ATB Basın Danışmanı Vahide Yanık moderatörlüğünde düzenlenen panele, Antalya Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı Lokman Atasoy, Antalya Çevre Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Hakkı Dikmen, Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü’ndün Doç. Dr. Güray Doğan, Muratpaşa Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Müdürü Ceren Şahin, Çevre Şehircilik ve İklim İl Müdürlüğü’nden Zehra Gülen ve Yasin Güner konuk olarak katıldı. Panelde, yaşanabilir ve sürdürülebilir dünya için çevre ve tarım konularında alınması gereken önlemler ve çalışmalar paylaşıldı.
“1 milyon ton sera atığı”
Antalya Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı Lokman Atasoy, tarım ve turizm kenti Antalya’da iki sektörün de sürdürülebilir olması için doğaya, toprağa, suya sahip çıkmamız gerektiğini söylerken, Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin çevre dostu projelerini anlattı. Atasoy, Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin çiftçi kart projesi, tarımda GES çalışmaları, vahşi sulama, arıtma çıkış suyunun tarımda kullanılması, akıllı tarım uygulamaları, organik atıklarla ilgili çalışmalarını anlatırken, “İklim dostu kuruluş belgesi alan tek Belediyeyiz” dedi.
Antalya’nın tarımsal atıklarda iki büyük sorunu olduğunu kaydeden Atasoy şunları söyledi: “Zirai ambalaj atıkları ve sera atıkları Antalya’nın önemli çevre sorunlarıdır. Göreve geldiğimizden itibaren sera atıkları konusunda teknik ve bilimsel çalışmalar yaptık. Antalya’daki sera atıklarının bertarafı, geri dönüşümü ve geri kazanımı üzerine Enerji Bakanlığı işbirliği ile yürüttüğümüz YEVDES yani ‘Belediyeler ve Üniversiteler İçin Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Teknik Destek Projesi’ kapsamında bir çalışma da yaptık. Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün verilerine göre Antalya’da sera atıkları miktarı 1 milyon ton civarında. Bu atıkların geri kazanımında en büyük problem kullanılan ipler ki yine bunların neredeyse tamamı plastik türevli. Bitkisel sera atıklarının üçte biri plastik türevli iplerden oluşuyor. Durum böyle olunca ipleri ayırmadan gübreye dönüştürmeniz zorlaşıyor. Pestisit kalıntılarını barındıran bu atıklar çevreye kontrolsüzce atılarak yüzey sularına, yeraltı sularına, toprağa karışmakta, zaman zaman yakılmasıyla büyük çevre ve sağlık problemlerine neden olmaktadır. Böylesine büyük miktarda ve risk oluşturan sera atıkları için şu anki en etkili çözümümüz biyokütle tesisi ve enerji üretimi. Bu konuda çalışmalara 2023 yılı itibariyle başladık. Sera atıkları ara toplama noktaları oluşturduk. Kaş, Demre, Kumluca, Kınık, Kemer şimdi de Muratpaşa ve Kepez ilçelerimizde sera atıkları için toplama alanlarımızı oluşturuyoruz. Şimdiye kadar ilçelerimizde 27 bini sera atığı, 41 bini park bahçe atığı olmak üzere toplam 68.000 bitkisel atık toplandı. Alanlardaki kırıcılar ve iş makinaları ile kontrol altına alınıyor. Önümüzdeki süreçte Kumluca’da Sera Atıklarının bertarafı ve enerji elde edilmesine yönelik Biyokütle ve Enerji Üretim Tesisi de kurulacak.”
“Sera ipini yiyen binlerce hayvan ölüyor”
Antalya Çevre Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Hakkı Dikmen, tarımda lider olan Antalya’nın tarımsal atıkta da Türkiye’de ilk sırada yer aldığını söyledi. Özellikle seralarda kullanılan plastik iplerin çevreyi, insan ve hayvan sağlığını tehdit ettiğini kaydeden Dikmen, “Seralarda kullandığımız ipler sera bozulunca, sera atıklarıyla birlikte dere kenarlarından denizlere, meralara kadar her yere ulaşıyor. Bizim sağlığımızı tehdit eden mikroplastik oluşturuyor. Greenpeace raporuna göre dünyada 10 balığın 4’ünde mikroplastik tespit edilmiş. Sera atığındaki iplikleri mutlaka başka türlü ele almalıyız ki mikroplastikler besin zinciriyle balıklara, kuşlara, insana ulaşıp sağlığımızı tehdit etmesin. Meralarda otlayan binlerce hayvan sera iplerini yiyerek telef oluyor. Çözüm kolay ama maliyetli. Plastik ip yerine keten, kenevirden yapılan organik ipe yönelirsek sera ipi sorununu çözeriz” diye konuştu.
Bir çok zararlının çoğalmasına neden olan çevreyi kirleten sera atıklarından içerisindeki plastik ip nedeniyle kompost yapılamadığını anlatan Dikmen, “Organik ip kullanılsa sera atıkları kompost olarak geri dönüşebilir. Ayrıca temiz yakıt, karbon salımı düşük pelet yapılabilir, elektrik üretilebilir. Aslında biz elektrik ve kompost üretebileceğimiz bir malzemeyi dere kenarına bırakıyoruz, çevreyi kirletiyoruz” dedi.
“Avrupa Birliği de çevre dostu üretim istiyor”
Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Güray Doğan, Avrupa Birliği’nin üretim ve ticarette yeşil ve döngüsel ekonomiye yöneldiğini belirterek, “Avrupa Birliği artık sıfır atık diyor, atığınız tekrar ekonomiye kazandırın diyor. Bizler de artık karbon ayak izini gündemimize almalıyız. Tarım ve turizmin sürdürülebilir olması için çevre dostu projeler yürütmeliyiz” şeklinde konuştu.
Komşu kart ile binlerce atık ekonomiye kazandırıldı
Muratpaşa Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Müdürü Ceren Şahin, iklim değişikliğinden en çok etkilenecek illerin başında Akdeniz çanağında bulunan Antalya’nın yer aldığını söyledi. Muratpaşa Belediyesi’nin iklim krizinin etkilerini azaltmaya yönelik çalışmalarını anlatan Şahin, iklim portalı, çevre festivalleri, çalıştaylar, çevreci komşu kart, okul projeleriyle çevre konusunda farkındalık oluşturduklarını kaydetti. Şahin, çevreci komşu kart uygulamasıyla binlerce atığı geri dönüşüme dahil ederek tekrar ekonomiye kazandırdıklarını anlattı.
“Sıfır atık yeşil projesini başlatalım”
Çevre Şehircilik ve İklim İl Müdürlüğü’nden Zehra Gülen, her 5 saniyede bir 300 ton yemek artığının çöpe gittiğini söyledi. Doğal kaynakların hoyratça kullanıldığını, anlatan Gülen, Bakanlık olarak çevre ve israf konusunda farkındalık çalışmaları yaptıklarını kaydetti. “İnsanın olduğu yerde atık olur. Amacımız farkındalığı artırarak önce atıklarımızı azaltmak, ardından atığımızı dönüştürmek. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü FAO, 2050 yılında dünya kaynaklarının insan nüfusuna yetmesi için iki katına çıkması gerektiğini belirtiyor. Dünya kaynaklarını iki katına çıkaramayacağımıza göre bizim tüketimimizi azaltmamız gerekiyor” diye konuştu. Tüketimi azaltmak, çevreli korumak için ‘Sıfır Atık Yeşil Projesini’ hayata geçirmek istediklerini kaydeden Gülen, bunun için kurumlara çağrıda bulundu.
Çevre Şehircilik ve İklim İl Müdürlüğü’nden Yasin Güner, çevre konusunda yaptıkları farkındalık çalışmalarını anlattı. Çıkan atığın dönüşümü ve tekrar ekonomiye kazandırılmasının önemini vurgulayan Güner, atıklarını iyi yöneten firmaları ödüllendirerek çevre konusunda çalışmalar yürüttüklerini kaydetti.
